اینکوترمز (Incoterms) مجموعهای از اصطلاحات تجاری بینالمللی است که توسط اتاق بازرگانی بینالمللی (ICC) تعریف شده و در تجارت بینالمللی برای تعیین مسئولیتها و هزینههای فروشنده و خریدار استفاده میشود. در اینجا لیستی از اینکوترمز 2020 آورده شده است:
EXW (Ex Works) – تحویل در محل فروشنده
FCA (Free Carrier) – تحویل به حملکننده
FAS (Free Alongside Ship) – تحویل کنار کشتی
FOB (Free on Board) – تحویل روی کشتی
CFR (Cost and Freight) – هزینه و کرایه حمل تا بندر مقصد
CIF (Cost, Insurance, and Freight) – هزینه، بیمه، و کرایه حمل تا بندر مقصد
CPT (Carriage Paid To) – حمل تا مقصد پرداخت شده
CIP (Carriage and Insurance Paid To) – حمل و بیمه تا مقصد پرداخت شده
DAP (Delivered at Place) – تحویل در محل تعیینشده
DPU (Delivered at Place Unloaded) – تحویل در محل تخلیهشده
DDP (Delivered Duty Paid) – تحویل با پرداخت حقوق و عوارض گمرکی
این اصطلاحات به طور کلی برای تعیین مواردی مانند هزینه حمل و نقل، بیمه، و مسئولیتها در معاملات بینالمللی مورد استفاده قرار میگیرند.
ترم EXW (Ex Works) یا «تحویل در محل فروشنده»، یکی از اصطلاحات اینکوترمز است که مسئولیتهای حداقلی را بر عهده فروشنده میگذارد. در این شرایط، فروشنده وظیفه دارد کالا را در محل خود (مانند کارخانه، انبار یا هر مکان دیگری که به توافق رسیده شده) آماده تحویل به خریدار کند. پس از آن، تمامی هزینهها و ریسکهای مربوط به حمل و نقل، بیمه، بارگیری و موارد گمرکی بر عهده خریدار است.
به عبارت دیگر، وظیفه فروشنده این است که کالا را در محل خود آماده کند، و از آن نقطه به بعد، تمامی مراحل حمل و نقل و خطرات احتمالی تا رسیدن کالا به مقصد نهایی، بر عهده خریدار خواهد بود. این شرایط برای خریدارانی مناسب است که توانایی و منابع لازم برای مدیریت کل فرآیند حمل و نقل بینالمللی را دارند.
ترم FCA (Free Carrier) یا «تحویل به حملکننده»، یکی از اصطلاحات اینکوترمز است که به این معناست که فروشنده کالا را به حملکنندهای که توسط خریدار انتخاب شده است، در محل مشخص شده (که میتواند محل فروشنده یا هر مکان دیگری باشد) تحویل میدهد. از لحظهای که کالا به حملکننده تحویل داده میشود، مسئولیتها و ریسکهای مربوط به حمل و نقل به خریدار منتقل میشود.
دو حالت اصلی برای تحویل در ترم FCA وجود دارد:
FCA در محل فروشنده: اگر محل تحویل، محل فروشنده باشد، فروشنده موظف است کالا را در محل خود بارگیری کند و به حملکننده تحویل دهد. پس از بارگیری، تمامی مسئولیتها و هزینههای حمل و نقل بر عهده خریدار خواهد بود.
FCA در محل دیگری: اگر محل تحویل مکانی غیر از محل فروشنده باشد (مثلاً یک انبار یا ترمینال) ، فروشنده مسئولیت حمل کالا تا آن محل و تحویل به حملکننده را بر عهده دارد. پس از تحویل به حملکننده، خریدار مسئولیت و ریسکهای باقیمانده را متحمل میشود.
این ترم به خریداران اجازه میدهد که کنترل بیشتری بر فرآیند حمل و نقل داشته باشند و فروشنده نیز میتواند کالا را در مکانی نزدیک به محل خود تحویل دهد، که معمولاً برای هر دو طرف مقرونبهصرفه است.
مهم
در ترم FCA (Free Carrier)، هزینههای مربوط به تشریفات گمرکی صادرات و هزینههای ترمینال مبدأ بر عهده فروشنده است. به عبارت دیگر، فروشنده موظف است که کالا را آماده صادرات کند و هزینههای مربوط به تشریفات گمرکی در کشور مبدأ را پرداخت کند. همچنین اگر کالا نیاز به بارگیری در ترمینال یا مکانی دیگر برای تحویل به حملکننده داشته باشد، این هزینهها نیز بر عهده فروشنده است.
از لحظهای که کالا به حملکننده تحویل داده میشود، تمام هزینهها و ریسکهای بعدی، از جمله هزینههای حمل و نقل و تشریفات گمرکی در مقصد، بر عهده خریدار خواهد بود.
ترم FOB (Free on Board) یا «تحویل روی عرشه کشتی»، یکی از اصطلاحات اینکوترمز است که به کار گرفته میشود زمانی که حمل و نقل کالا از طریق دریا یا آبراههای داخلی انجام میشود. در شرایط FOB، فروشنده مسئولیت دارد که کالا را از گمرک ترخیص کرده و آن را بر روی عرشه کشتی در بندر بارگیری تعیینشده قرار دهد. پس از اینکه کالا بر روی عرشه کشتی قرار گرفت، مسئولیتها و ریسکهای مربوط به کالا به خریدار منتقل میشود.
تفاوتهای اصلی بین ترمهای FCA (Free Carrier) و EXW (Ex Works) در میزان مسئولیت و هزینههای فروشنده و خریدار در مراحل مختلف تحویل کالا است. این تفاوتها به شرح زیر هستند:
-
محل تحویل کالا:
EXW (Ex Works): در ترم EXW، فروشنده کالا را در محل خود (مانند کارخانه، انبار یا محل تولید) تحویل میدهد. از این لحظه به بعد، خریدار مسئولیت تمامی مراحل حمل و نقل، از جمله بارگیری، حمل به ترمینال، تشریفات گمرکی صادرات، و سایر هزینهها را بر عهده دارد.
FCA (Free Carrier): در ترم FCA، فروشنده کالا را به حملکنندهای که توسط خریدار تعیین شده، در محل مشخصشده (که میتواند محل فروشنده یا مکان دیگری باشد) تحویل میدهد. فروشنده مسئولیت بارگیری و همچنین ترخیص کالا برای صادرات را دارد، اما از لحظه تحویل به حملکننده، مسئولیت و هزینهها به خریدار منتقل میشود.
-
تشریفات گمرکی صادرات:
EXW: در EXW، فروشنده نیازی به انجام تشریفات گمرکی صادرات ندارد و این وظیفه بر عهده خریدار است.
FCA: در FCA، فروشنده مسئولیت ترخیص کالا برای صادرات را بر عهده دارد.
-
بارگیری کالا:
EXW: در EXW، فروشنده حتی نیازی به بارگیری کالا بر روی وسیله نقلیه خریدار در محل خود ندارد؛ این کار بر عهده خریدار است.
FCA: در FCA، اگر محل تحویل کالا، محل فروشنده باشد، فروشنده مسئولیت بارگیری کالا بر روی وسیله نقلیه حملکننده را دارد.
-
مسئولیت و ریسک:
EXW: ریسک و مسئولیت از لحظهای که کالا در محل فروشنده تحویل داده میشود، به خریدار منتقل میشود.
FCA: ریسک و مسئولیت از لحظهای که کالا به حملکننده تحویل داده میشود، به خریدار منتقل میشود.
نتیجهگیری:
ترم FCA برای معاملاتی مناسبتر است که نیاز به شفافیت بیشتر در خصوص مسئولیتها دارند و خریدار ممکن است ترجیح دهد که فروشنده مسئولیت ترخیص کالا برای صادرات و بارگیری را به عهده بگیرد. در مقابل، EXW حداقل مسئولیت را برای فروشنده فراهم میکند و خریدار باید تمام مراحل را از محل فروشنده به بعد به عهده بگیرد.
ترم FAS
ترم “FAS” مخفف عبارت Free Alongside Ship است و به معنای “تحویل در کنار کشتی” میباشد.
در ترم FAS، فروشنده موظف است کالا را در کنار کشتی در بندر بارگیری تعیینشده توسط خریدار تحویل دهد. مسئولیت و ریسک کالا تا زمانی که کالا در کنار کشتی قرار گیرد بر عهده فروشنده است. از آن نقطه به بعد، ریسک و هزینههای مربوط به حمل و نقل، بیمه، و هرگونه هزینه دیگر (مانند بارگیری و حمل دریایی) بر عهده خریدار خواهد بود.
ترم FAS در حمل و نقل دریایی مورد استفاده قرار میگیرد
در ترم FAS:
فروشنده: مسئول تحویل کالا در کنار کشتی و تحمل هزینهها و ریسکهای مربوطه تا آنجا.
- خریدار: مسئول بارگیری کالا به کشتی، حمل و نقل، بیمه، و دیگر هزینههای مرتبط پس از قرار گرفتن کالا در کنار کشتی.
این ترم به خصوص در مواردی استفاده میشود که خریدار مایل است کنترل کامل بر روی فرآیند حمل و نقل دریایی داشته باشد.
ترم FOB
ترم “FOB” مخفف عبارتFree On Board است و به معنای “تحویل روی عرشه کشتی” میباشد.
در ترم FOB، فروشنده مسئول تحویل کالا بر روی عرشه کشتی در بندر بارگیری تعیینشده توسط خریدار است. مسئولیت و ریسک کالا تا زمانی که کالا روی عرشه کشتی قرار گیرد بر عهده فروشنده است. پس از آن، مسئولیت و ریسک به خریدار منتقل میشود. از آن نقطه به بعد، خریدار مسئول هزینههای حمل و نقل دریایی، بیمه، و هرگونه هزینه دیگر تا مقصد نهایی است.
ترم FOB در حمل و نقل دریایی مورد استفاده قرار میگیرد
به طور خلاصه، در ترم FOB:
- فروشنده: مسئول تحویل کالا بر روی عرشه کشتی و تحمل هزینهها و ریسکهای مربوطه تا آنجا.
- خریدار: مسئول هزینههای حمل و نقل دریایی، بیمه، و هرگونه هزینه دیگر پس از قرار گرفتن کالا روی کشتی.
نکات کلیدی در FOB:
مسئولیت فروشنده:
ترخیص کالا برای صادرات.
تحویل کالا بر روی عرشه کشتی در بندر بارگیری مشخصشده.
هزینهها و ریسکهای مربوط به کالا تا زمانی که بر روی عرشه کشتی قرار گیرد.
مسئولیت خریدار:
انتخاب و پرداخت هزینههای حمل و نقل دریایی.
مسئولیت و ریسکهای کالا از لحظهای که کالا روی عرشه کشتی قرار میگیرد.
پرداخت هزینههای بیمه (در صورت نیاز) و ترخیص کالا در مقصد.
ترم FOB به خریدار این امکان را میدهد که کنترل بیشتری بر روی انتخاب حملکننده و شرایط حمل داشته باشد، در حالی که فروشنده موظف است که کالا را تا بندر و بر روی کشتی تحویل دهد.
ترم FOB (Free on Board) شامل بیمه نمیشود. در شرایط FOB، فروشنده مسئولیت دارد که کالا را بر روی عرشه کشتی در بندر بارگیری تعیینشده تحویل دهد، اما تأمین بیمه برای کالا از لحظهای که کالا روی عرشه کشتی قرار میگیرد، بر عهده خریدار است.
این به این معناست که اگر خریدار بخواهد کالا را بیمه کند، باید خودش اقدام به خرید بیمه برای حمل و نقل کالا از بندر بارگیری تا مقصد نهایی کند. در FOB، بیمه بهطور خودکار شامل معامله نمیشود و این وظیفه خریدار است که تصمیم بگیرد آیا نیاز به بیمه کردن کالا دارد یا خیر و سپس اقدام به تأمین آن کند.
ترم CIF
ترم CIF (Cost, Insurance, and Freight) یکی از اصطلاحات اینکوترمز است که در تجارت بینالمللی استفاده میشود. در شرایط CIF، فروشنده موظف است هزینههای مربوط به حمل و نقل کالا تا بندر مقصد، و همچنین بیمه دریایی برای پوشش ریسکهای حمل و نقل را پرداخت کند. این اصطلاح معمولاً برای حمل و نقل دریایی و آبراههای داخلی به کار میرود.
ویژگیهای کلیدی CIF:
مسئولیتهای فروشنده:
هزینهها: فروشنده مسئول پرداخت هزینههای حمل و نقل کالا تا بندر مقصد است.
بیمه: فروشنده موظف است بیمه دریایی را برای کالا خریداری کند تا در طول مسیر حمل و نقل دریایی، ریسکهای احتمالی (مانند آسیب دیدن یا از بین رفتن کالا) پوشش داده شود. این بیمه باید حداقل پوشش ممکن را داشته باشد.
تحویل: فروشنده باید کالا را تا بندر مقصد تحویل دهد. با این حال، مسئولیت فروشنده زمانی به پایان میرسد که کالا از ریل کشتی در بندر بارگیری عبور کند.
مسئولیتهای خریدار:
ریسکها: ریسک و مسئولیت کالا از لحظه عبور از ریل کشتی در بندر بارگیری به خریدار منتقل میشود.
هزینههای اضافی: خریدار مسئولیت هزینههای گمرکی در کشور مقصد، تخلیه کالا از کشتی، و حمل و نقل از بندر مقصد به محل نهایی را دارد.
تفاوت با دیگر ترمها:
CIF مشابه با ترم CFR (Cost and Freight) است، با این تفاوت که در CIF، فروشنده موظف به تهیه بیمه برای کالا نیز هست، در حالی که در CFR، تهیه بیمه بر عهده خریدار است.
نتیجهگیری:
ترم CIF برای خریدارانی مناسب است که میخواهند فروشنده مسئولیتهای بیشتری در قبال حمل و نقل و بیمه کالا داشته باشد. این ترم از نظر پوشش بیمهای، خریدار را تا حدودی در برابر ریسکهای حمل و نقل دریایی محافظت میکند، در حالی که خریدار همچنان مسئولیت گمرکی و حمل و نقل داخلی در کشور مقصد را بر عهده دارد.
ترم CFR (Cost and Freight) یکی از اصطلاحات اینکوترمز است که در معاملات بینالمللی برای حمل و نقل دریایی و آبراههای داخلی استفاده میشود. این ترم تعیین میکند که فروشنده مسئولیت پرداخت هزینههای حمل و نقل کالا تا بندر مقصد را دارد، اما ریسک از بین رفتن یا آسیبدیدن کالا از لحظهای که کالا بر روی کشتی در بندر مبدأ بارگیری میشود، به خریدار منتقل میشود.
ویژگیهای کلیدی CFR:
مسئولیتهای فروشنده:
هزینهها: فروشنده مسئول پرداخت هزینههای حمل و نقل کالا تا بندر مقصد است.
تحویل کالا: فروشنده موظف است کالا را پس از ترخیص صادراتی، روی کشتی در بندر مبدأ بارگیری کند و هزینه حمل تا بندر مقصد را بپردازد.
ریسکها: ریسکها و مسئولیتهای مربوط به کالا (مانند خسارت یا از بین رفتن کالا) به محض بارگیری کالا بر روی کشتی در بندر مبدأ، به خریدار منتقل میشود.
مسئولیتهای خریدار:
بیمه: در CFR، فروشنده وظیفهای برای تهیه بیمه حمل و نقل ندارد؛ بنابراین، اگر خریدار بخواهد کالا بیمه شود، باید خود اقدام به خرید بیمه کند.
هزینههای اضافی: خریدار مسئول پرداخت هزینههای گمرکی، تخلیه کالا در بندر مقصد، و حمل و نقل از بندر مقصد به محل نهایی است.
تفاوت CFR با CIF:
تفاوت اصلی بین CFR و CIF (Cost, Insurance, and Freight) در این است که در CIF، فروشنده علاوه بر هزینههای حمل و نقل، باید بیمه کالا را نیز تهیه کند، در حالی که در CFR، تهیه بیمه بر عهده خریدار است.
نتیجهگیری:
ترم CFR برای معاملاتی مناسب است که خریدار میخواهد فروشنده هزینه حمل و نقل تا بندر مقصد را پرداخت کند، اما آماده است تا ریسکهای مربوط به حمل و نقل را از لحظه بارگیری کالا بر روی کشتی بپذیرد و بیمه مورد نیاز را خودش تهیه کند. این ترم خریدار را در برابر ریسکهای حمل و نقل محافظت نمیکند، مگر اینکه خود اقدام به خرید بیمه کند.
تفاوت اصلی بین *CIF (Cost, Insurance, and Freight)* و *CFR (Cost and Freight)* در میزان مسئولیتهای فروشنده برای بیمه کالا است:
*1. بیمه*
– *CIF (Cost, Insurance, and Freight)*:
– *مسئولیت بیمه*: فروشنده موظف است بیمه حمل و نقل برای کالا تهیه کند تا ریسکهای مربوط به آسیبدیدن یا از بین رفتن کالا در طول حمل و نقل دریایی پوشش داده شود. این بیمه باید حداقل پوشش را داشته باشد، که معمولاً پوشش حداقلی استاندارد را فراهم میآورد.
– *CFR (Cost and Freight)*:
– *مسئولیت بیمه*: در CFR، فروشنده نیازی به تهیه بیمه برای کالا ندارد. مسئولیت بیمه بر عهده خریدار است و اگر خریدار بخواهد کالا را بیمه کند، باید خودش اقدام به خرید بیمه نماید.
*2. مسئولیتها و هزینهها*
– *CIF*:
– *هزینهها*: فروشنده مسئول پرداخت هزینههای حمل و نقل کالا تا بندر مقصد و همچنین هزینههای بیمه است.
– *ریسکها*: ریسکهای مربوط به کالا از لحظهای که کالا روی عرشه کشتی در بندر مبدأ بارگیری میشود، به خریدار منتقل میشود.
– *CFR*:
– *هزینهها*: فروشنده مسئول پرداخت هزینههای حمل و نقل کالا تا بندر مقصد است.
– *ریسکها*: مانند CIF، ریسکها از لحظهای که کالا بر روی عرشه کشتی در بندر مبدأ بارگیری میشود، به خریدار منتقل میشود. خریدار همچنین مسئول پرداخت هزینههای بیمه، گمرکی در کشور مقصد و حمل و نقل از بندر مقصد به محل نهایی است.
*نتیجهگیری*:
*CIF* به خریدار اطمینان بیشتری در برابر ریسکهای حمل و نقل از طریق بیمه فراهم میکند، در حالی که *CFR* این مسئولیت را به خریدار واگذار میکند. به عبارت دیگر، CIF شامل بیمه است و هزینههای بیمه و حمل و نقل را فروشنده پرداخت میکند، در حالی که در CFR، فروشنده فقط هزینههای حمل و نقل را پرداخت میکند و خریدار مسئول تهیه بیمه و هزینههای اضافی در مقصد است.
ترم CPT
در حوزه حمل و نقل و بازرگانی بینالمللی، “ترم CPT” به معنای Carriage Paid To (CPT) است. این یک اصطلاح تجاری است که در اینکوترمز (Incoterms) تعریف شده و به معنای «کرایه حمل پرداختشده تا» است.
وقتی از CPT استفاده میشود، به این معناست که فروشنده مسئولیت تحویل کالا به حملکنندهای که توسط فروشنده انتخاب شده را بر عهده دارد و همچنین هزینههای حمل تا مقصد مشخص را پرداخت میکند. با این حال، پس از تحویل کالا به حملکننده، خطرات و مسئولیتها به خریدار منتقل میشود. در ترم CPT، خرید بیمه نامه حمل بر عهده خریدار است
بنابراین، در CPT:
- فروشنده: هزینه حمل و نقل تا مقصد تعیین شده را پرداخت میکند و کالا را به حملکننده تحویل میدهد.
- خریدار: مسئولیت و خطرات از زمانی که کالا به حملکننده تحویل داده میشود، بر عهده خریدار است.
ترم CIP
در ترم CIP شرایط، هزینه و ریسک همانند ترم CPT میباشد با این تفاوت که فروشنده موظف به بیمه نمودن کالا میباشد.
- فروشنده:
- هزینههای حمل کالا را تا مقصد تعیینشده پرداخت میکند.
- بیمهنامهای برای پوشش خطرات مرتبط با حملونقل کالا تهیه میکند. این بیمه باید حداقل به میزان 110٪ از ارزش کالا باشد.
- کالا را به حملکننده تحویل میدهد.
- خریدار:
- مسئولیتها و خطرات از زمانی که کالا به حملکننده تحویل داده میشود، بر عهده خریدار است، اما با توجه به بیمهای که توسط فروشنده تهیه شده، خریدار در مقابل خسارات ناشی از حملونقل محافظت میشود.
ترم DAP (Delivered At Place)
وقتی در قراردادی ترم DAP ذکر شود، یعنی فروشنده موظف است کالا را تا محل تعیین شده توسط خریدار (معمولاً یک مکان خاص در کشور خریدار) تحویل دهد. تمام هزینهها و ریسکهای مربوط به حمل کالا تا رسیدن به آن محل بر عهده فروشنده است. با این حال، مسئولیت تخلیه کالا در مقصد و انجام تشریفات گمرکی (در صورت لزوم) بر عهده خریدار است.
به طور خلاصه، DAP به این معناست که فروشنده کالا را تا محل تعیین شده تحویل میدهد و خریدار مسئول تخلیه و تشریفات گمرکی است. و بطور کلی، محل تعیین شده عموماً گمرک مقصد میباشد.
ترم DDP
ترم “DDP” مخفف عبارت Delivered Duty Paid است و به معنای “تحویل با پرداخت حقوق و عوارض” میباشد.
در ترم DDP، فروشنده مسئولیت کامل تحویل کالا را به عهده میگیرد، به این معنی که تمام هزینهها و ریسکهای مربوط به حمل، بیمه، گمرک، و پرداخت تمامی حقوق و عوارض (مانند مالیات و تعرفهها) بر عهده فروشنده است. فروشنده کالا را تا محل تعیین شده توسط خریدار (معمولاً انبار یا محل دیگر) تحویل میدهد و تمام تشریفات گمرکی ورودی و پرداخت عوارض نیز توسط فروشنده انجام میشود.
بنابراین، در ترم DDP، خریدار تنها مسئول تخلیه کالا در مقصد است و نیازی به پرداخت هیچگونه هزینه یا انجام هیچگونه تشریفات دیگری ندارد. به همین دلیل، DDP یکی از جامعترین و برای خریدار راحتترین شرایط تحویل کالا در تجارت بینالمللی محسوب میشود.
ترم DPU
ترم “DPU” مخفف عبارت Delivered at Place Unloaded است و به معنای “تحویل در محل با تخلیه” میباشد.
در ترم DPU، فروشنده موظف است کالا را به محل تعیینشده توسط خریدار تحویل دهد و کالا را در آنجا تخلیه کند. این ترم به این معنی است که مسئولیت حمل و ریسک کالا تا زمان تحویل و تخلیه آن در مقصد بر عهده فروشنده است. پس از تخلیه کالا در محل مقصد، مسئولیتها و ریسکها به خریدار منتقل میشود.
ترم DPU تنها اینکوترم است که فروشنده را ملزم به تخلیه کالا در مقصد میکند. این ترم جایگزین ترم DAT (Delivered at Terminal) در اینکوترمز 2020 شده است، که تنها تحویل در ترمینال (بدون الزام به تخلیه) را پوشش میداد.
بنابراین، در ترم DPU:
- فروشنده: مسئول حمل کالا، تخلیه آن در مقصد تعیینشده و تحمل هزینهها و ریسکهای مربوط تا زمان تخلیه.
- خریدار: مسئول تشریفات گمرکی، حقوق و عوارض گمرکی (در صورت وجود) و هرگونه هزینه بعد از تخلیه کالا.
عموماً محل تخلیه در این ترم گمرک مقصد میباشد
این اینکوترم به علت مشکلات فراوان و قوانین در ایران کاربرد بسیار کمی دارد.